Михаил Лаппа (Лаппо)
Айчыне прысвяцілі душы цудоўныя парывы
У гісторыю дзекабрысцкага руху трывала ўвайшлі імёны дзекабрыстаў — ураджэнцаў Беларусі. Шкада, што памяць пра іх пакуль што ўшанавана слаба. Гэта былі людзі, якія ў імя шчасця і свабоды Айчыны ахвяравалі сваім прывілеяваным становішчам, бліскучай кар'ерай, будучым, пайшлі на смерць, на катаргу, у ссылку. Членам Паўночнага тайнага таварыства дзекабрыстаў быў і наш зямляк Міхаіл Дзям'янавіч Лапа. Яго дзед Іосіф Якаўлевіч у XVIII ст. валодаў у Бабруйскім павеце маёнткам Рудобелка, у які ўваходзілі вёскі Халопенічы, Касарычы, Катка. Пасля смерці І.Я.Лапы ў
У час паўстання на Сенацкай плошчы Ізмайлаўскі полк знаходзіўся ў Пецяргофе. Яму прадпісвалася ў выпадку неабходнасці прыйсці на дапамогу дзекабрыстам у Пецярбургу. Але дапамога не спатрэбілася. Удзел дзекабрыстаў-ізмайлаўцаў у падзеях 14 снежня
Пасля няўдачы на Сенацкай плошчы пачаліся арышты дзекабрыстаў. 3 25 снежня М.Дз.Лапа знаходзіўся сярод арыштаваных у Кранштацкай крэпасці, потым іх перавялі ў Петрапаўлаўскую. На допытах Лапа ўсё браў на сябе, каб палегчыць лёс сваіх сяброў, на другіх не даносіў і не раскайваўся.
Следчы камітэт Вярхоўнага крымінальнага суда вёў расследаванне справы Лапы да 17 мая
3 матэрыялаў Петрапаўлаўскага краязнаўчага музея відаць, што першым з дзекабрыстаў, сасланых у крэпасць святога Пятра, бмў прывезены былы падпаручнік Ізмайлаўскага палка М.Дз.Лапа. Ён павінен быў служыць радавым у гарнізонным батальёне да выслугі. Туды яго адправілі ў спецыяльным экіпажы ў суправаджэнні жандараў з Пецярбурга. 2 верасня
М.Дз.Лапа праслужыў у Петрапаўлаўскім гарнізонным батальёне да 2 студзеня
Служыць Міхаілу на Каўказе заставалася нядоўга. Знаходжанне на працягу многіх гадоў у цяжкіх умовах падарвалі здароўе. Ён піша прашэнне на імя Мікалая I, каб выйсці ў адстаўку. Яго просьбу задавальняюць. Міхаіл Дзям'янавіч едзе на жыхарства ў маёнтак Рудобелка, дзе ў той час жыў яго малодшы брат Аляксандр.
Хворы на туберкулёз, ён быў амаль пазбаўлены сувязей са знешнім светам. Па распараджэнні царскага ўрада за ім устанавілі сакрэтны паліцэйскі нагляд і забаранілі наведваць сталіцы. Гэта не магло не адбіцца на фізічным і псіхічным стане чалавека, які прысвяціў сваё жыццё барацьбе за справядлівасць, за вызваленне свайго народа.
Хвароба прагрэсіравала. Жыць Міхаілу заставалася зусім мала. Менш чым праз год ён памёр, пражыўшы ўсяго 41 год. У фондах Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь захоўваецца пахавальны запіс у метрычнай кнізе аб памерлых па Харамецкім касцёле: «15 жніўня 1840 года ў Рудобелцы памёр Міхаіл Лапа, падпаручнік войскаў расійскіх, па прычыне шматгадовай хваробы сухоты і кашлю, жанаты не быў».
Кароткае, але яркае жыццё пражыў гэты чалавек, адзін з дваранскіх рэвалюцыянераў, якія жадалі лепшага лёсу сваёй Радзіме. У жыцці ён праявіў лепшыя якасці чалавека: грамадзянскасць і патрыятызм, жаданне бачыць сваю Айчыну свабоднай і квітнеючай.
Т.А.Аляксандрава
«Памяць. Глускі раён». Мінск, БЕЛТА, 1999, с. 94-95.
Лаппа (Лаппо) Михаил
Лаппа (Лаппо) Михаил (в формулярном списке Матвей) Демьянович (1799 или 1800 — 1841). Подпоручик л.-гв. Измайловского полка.
Из дворян. Католик. Отец — Демьян Лаппа, за ним в Минской губернии в имении Рудобелки 301 душа.
Воспитывался в Могилевском иезуитском пансионе и в Петербурге у пастора Коллинса. В службу вступил подпрапорщиком в л.-гв. Измайловский полк — 19.6.1819, портупей-прапорщик — 18.4.1821, прапорщик — 6.6.1822, подпоручик — 18.3.1824.
По его собственным показаниям, в 1819 принят в тайное общество своим учителем итальянского языка Джильи. Накануне восстания на Сенатской площади обсуждал план не присягать Николаю I с декабристами Н.П. Кожевниковым, Д.А. Искрицким и А.С. Гангебловым.
Сам объявил полковому командиру, что принадлежит к тайному обществу, арестован 23.12.1825 и содержался в Петропавловской крепости на карауле у Петровских ворот. 24.12 вызывался для допроса на дворцовую гауптвахту, переведен в Екатерининскую кордегардию Кронштадтской крепости — 25.12, возвращен в Петропавловскую крепость — 15.2.1826 и помещен в №14 куртины между бастионами Екатерины I и Трубецкого, в мае показан в помещении «под флагом» в №14.
ВД, XV, 161-178; ГАРФ, ф. 109, 1 эксп.,
Проект ХРОНОС. БИОГРАФИЧЕСКИЙ УКАЗАТЕЛЬ.